_{گردآوری و ترجمه: سعید محمودکلایه، محمد غلام‌نژاد، حمید محمودکلایه}

Saddles

آستانه خورجینی (زین اسبی)؛ نوعی از آستانه که از هر دو طرف شیب داشته باشد.

Sample

قطعه آزمایشی، نمونه؛ قطعه‌ای از سنگ ساختمانی در ابعاد کوچک که از آن برای مشخص کردن ویژگی‌هایی چون رنگ، طرح و پرداخت صورت گرفته روی سنگ‌های مختلف از آن استفاده می‌شود.

Sandblasted

ماسه شویی، ماسه سابی؛ یک سطح نامنظم با بافت کدر که درنتیجه برخورد ذرات ماسه در سرعت بالا به سمت سطح سنگ ایجاد می‌شود. تغییر بافت به نوع سنگ و فشار و شدت فشار برخورد بستگی دارد. اندازه و عمق حفرات، دامنه متنوعی از تقریباً نامرئی تا بسیار مشخص دارد.

Sandstone

ماسه‌سنگ؛ سنگی رسوبی متشکل از قطعات کانی و خرده‌سنگ در ابعاد ماسه (از 0.6 میلی‌متر تا 2 میلی‌متر که حداقل 60 درصد آن را سیلیس تشکیل داده باشد) که توسط موادی چون سیلیس، اکسیدهای آهن، کربنات‌ها یا رس به درجات کم تا زیاد سیمانی و سخت شده باشد و مقاومت فشاری آن بیش از 28 مگاپاسکال باشد.

Sawed Edge

لبه اره‌ای؛ یک لبه با برش دقیق که معمولاً در نتیجه استفاده از تیغه الماسه برای برش ایجاد می‌شود.

Sawed Face

پرداخت اره‌ای سنگ؛ نوعی پرداخت که در نتیجه برش قطعات سنگ به اسلب ایجاد می‌شود و سطح سنگ بدون هرگونه پرداخت دیگر، به همان شکل باقی می‌ماند. بافت چنین سنگ‌هایی بسته به نوع مواد مورداستفاده برای برش نظیر الماس یا ماسه متفاوت بوده و از سطحی هموار تا سطحی خشن و ناهموار متغیر خواهد بود. نام‌گذاری این نوع سطوح، تابعی از نوع برش سنگ است.

Sawyer

اره‌کش؛ فردی که از اره برای برش استفاده می‌کند.

Scabbing

تیشه‌کاری؛

Schist

شیست؛ سنگ دگرگونی متورقی است که حاوی کانی‌های کوارتز – فلدسپات بوده و با ورقه‌های نازکی از کانی‌های صفحه‌ای پهن یا منشوری شکل نظیر میکا یا کلریت مشخص شده است. شیست ها به‌آسانی در امتداد این صفحات ورقه‌ای شکسته و جدا می‌شوند. این سنگ از نظر تقسیمات فرعی دارای تنوع زیادی است و برخی از آن‌ها در گروه گنایس ها دسته‌بندی می‌شوند.

Scotia

ابزار ایجاد گیلویی؛ وسایلی با تقعر زیاد که از آن به‌عنوان قالب و الگوی ایجاد گیلویی استفاده می‌شود.

Screed

شمشه؛ یک تخته یا وسیله‌ای هموار و صاف که برای تسطیح سطوحی که به‌تازگی بتن‌ریزی یا ملات ریزی شده‌اند، از آن استفاده می‌شود. از این وسیله برای تسطیح ارتفاع بتن یا ملات ریخته شده در تراز معین استفاده می‌شود.

Sculpture

پیکره؛ تبدیل یک قطعه‌سنگ یکپارچه به شکل یک اثر هنری 3 بعدی با استفاده از روش‌هایی چون بریدن سنگ یا قلم‌زنی آن.

Sealant

ماده درزگیر؛ ترکیبی چسبنده و منعطف که برای درزگیری بندهای قطعات سنگ نما از آن استفاده می‌شود و امکان جابجایی این قطعات را در اثر عوامل مختلف درونی و بیرونی فراهم می‌سازد.

Sealer

سیلر، پوشش عایق؛ یک پوشش محافظ یا درمانی که از طریق مسدود ساختن خلل و فرج سطوح سنگ باعث جلوگیری یا کاهش نفوذ مایعات یا مواد خارجی می‌شود.

Sealing

عایق‌کاری، درزبندی، آب‌بندی؛ فرایند استفاده از لایه عایق روی سطوح.

Seam Setter

تراز اتصال سنگ؛ وسیله‌ای که طراحی آن به‌گونه‌ای است تا بتواند دو سنگ مجاور هم را در زمان نصب، از طریق اعمال نیروی فشاری با یکدیگر تراز کند. این وسیله دارای دو صفحه مدور فنجانی با قابلیت مکش بوده و دو بازوی فولادی دارد که یک سر آن دندانه‌دار بوده و باعث می‌شود تا بازوها به‌صورت یکسان در محور طولی جمع یا گسترده شوند. این ابزار به نصاب امکان استفاده از چسب به‌صورت همزمان در دو قطعه‌سنگ مجاور را داده و باعث می‌شود تا بتوان هر دو سنگ را به‌صورت همزمان (هنگامی‌که چسب هنوز به مرحله گیرش نرسیده است) با نیرویی یکسان به سطح فشرد و در صورت نیاز، از ادواتی مانند فاصله نگهدار برای تنظیم و تراز کردن سنگ‌ها استفاده کرد.

Sedimentary

سنگ‌های رسوبی؛ برحسب تعریف، سنگ‌های رسوبی مجموع رسوبات سخت شده‌ای هستند که نزدیک به سطح زمین در شرایط حرارت و فشار کم، جمع و متراکم شده‌اند و به‌صورت لایه‌های متوالی روی هم قرار می‌گیرند.

Serpentine

سرپانتین؛ فيلوسيليکات‌هاى آبدارى هستند که از کانی‌های منیزيم دار تشکيل شده‌اند. گاهى هم در آن‌ها آهن (Fe) جانشين Mg می‌شود. اين کانی‌ها تشکيل پلى مورفى را می‌دهند. این سنگ‌ها معمولاً به رنگ‌های سبز در طبیعت یافت می‌شوند اما در برخی موارد به رنگ‌های دیگری نظیر سیاه و قرمز نیز یافت می‌شوند. معمولاً دارای رگه‌هایی از کلسیت، دولومیت یا منیزیت (کربنات منیزیم) یا ترکیبی از آن‌ها هستند.

Setter

دستگاه نصب سنگ؛ یک دستگاه با کاربرد میدانی که از آن برای نصب سنگ ساختمانی استفاده می‌شود.

Setting Space

فضای نصب؛ فاصله بین سطح نهایی سنگ نصب شده با سطح زیرسازی آن را فضای نصب می‌گویند. در برخی موارد، این اصطلاح اشاره به فاصله میان سطح پشت سنگ نصب شده با سطح زیرین زیرسازی دارد.

Setting

نصب؛ فرایند نصب قطعات سنگ.

Shale

شیل؛ سنگی سخت و لایه‌لایه که بیش از دوسوم کانی‌های آن در ابعاد رس باشد. شیل ها در گروه سنگ‌لوح دسته‌بندی می‌شوند. هنگامی با کاربردی مشابه با سنگ‌لوح از آن‌ها استفاده می‌شود، باید توجه داشت که همان ویژگی‌های سنگ‌لوح را داشته باشند.

Shear

نیروی برشی؛ نیرویی که باعث لغزش لایه‌های مصالح روی یکدیگر شود؛ این نیرو می‌تواند منجر به ایجاد برش در مصالح شود.

Shim

قطعه تنظیم فاصله، لایی؛ قطعه‌ای از جنس پلاستیک یا سایر مواد مقاوم در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی که برای تنظیم موقت یا دائمی قطعات سنگ در مجاورت هم از آن‌ها استفاده می‌شود.

Shop Drawing

نقشه کارگاهی؛ ترسیمات و نقشه‌هایی که به‌صورت تفصیلی مسائلی مانند خطوط برش، اتصالات، ابعاد، مصالح، نوع پرداخت، روش‌های مهاربندی و تمامی اطلاعات مربوط به فرآوری و نصب مصالح را نشان می‌دهند.

Shop Ticket

برگه مشخصات فنی سنگ؛ بروشور یا گزارشی که معمولاً توسط تولیدکننده سنگ تهیه می‌شود و دارای مطالبی در خصوص جزئیات فرآوری یک قطعه‌سنگ ساختمانی (به‌طور مشخص) بوده که معمولاً روش ارائه آن به‌صورت استفاده توأمان گرافیک و متن و در صورت لزوم، اطلاعاتی در خصوص محصول و گزارش پایش کنترل کیفی آن خواهد بود.

Shot Sawed

برش ضربه‌ای؛ نوعی سطح پرداخت‌شده که در نتیجه برش با اره‌های چند تیغه همراه با سایش ناشی از مواد فلزی ساینده پدید می‌آید و در ادامه هیچ پرداختی روی سطح صورت نمی‌گیرد. در چنین سطوحی، معمولاً شاهد خطوط و رگه‌های نامنظمی هستیم که سطح سنگ را تا حدی ناهموار نشان می‌دهد.

Silica

سيليكا، سيليس‌؛ اکسيد سيليس (sio2) يکي از متداول‌ترین ترکيبات پوسته زمين است. اين ترکيب سازنده بلور کوارتز و ديگر کانی‌های سيليکاته است.

Siliceous

سیلیس دار؛ سنگ‌هایی که دارای مقدار زیادی سیلیس باشند.

Sill

آستانه، کف درگاه؛ قسمت افقی و تحتانی بازشوها یا پنجره‌ها در یک سازه مشخص.

Siltstone

لای سنگ؛ سنگی آواری و غیر کربناته که ذرات تشکیل‌دهنده آن ریزدانه بوده و عمدتاً از کوارتز آواری و کانی‌های رسی با اندازه تقریبی 0.06 الی 0.005 میلی‌متر تشکیل شده است. لای سنگ را می‌توان ماسه‌سنگ ریزدانه نیز خواند. این سنگ ازلحاظ بافت، در حد واسط ماسه‌سنگ و شیل است.

Simulated Stone

سنگ مصنوعی؛ نوعی سنگ مصنوعی که توسط بشر ساخته شده و تلاش می‌شود تا مشابه با سنگ طبیعی نمایش داده شود.

Slab

اسلب؛ قطعه نازکی از سنگ که دارای دو سطح موازی بوده و در اولین مرحله استخراج و فرآوری تهیه می‌شود.

Slate

سنگ‌لوح؛ سنگی دگرگون که دارای ساختار ریزبلور بوده و معمولاً از شیل مشتق می‌شود. معمولاً این سنگ‌ها از میکا، کلریت و کوارتز تشکیل شده‌اند. راستای قرارگیری کانی‌های میکا، تقریباً به‌موازات هم بوده و در نتیجه نمای خوبی به سنگ می‌دهند. این مسئله باعث می‌شود که سنگ به‌صورت ورقه‌هایی نازک و سخت، از هم جدا شود.

Sling

قلاب حمل‌ونقل؛ نوعی تسمه که معمولاً به‌صورت حلقه بوده و پوشش بسیار متراکمی دارد و برای بلند کردن اجسام سنگین، به دور آن پیچیده می‌شود.

Slip Joint

اتصال آزاد، اتصال شکافی؛ نوعی اتصال میان قطعات سنگ که امکان جابه‌جایی در راستای افقی یا عمودی را نسبت به قطعات مجاور، فراهم می‌سازد.

Slip Sill

سنگ پیشگاه ورودی؛ نوعی آستانه سنگی که در بین وادارها نصب می‌شود.

Slurry

دوغاب؛ ماده رقیقی که در آن، ذرات نامحلول در یک مایع معلق مانده‌اند.

Smooth Finish

سطح هموارشده (سنگ)؛ سطحی که پرداخت آن به‌گونه‌ای صورت می‌گیرد که فاقد انعکاس تصویر بوده و رد ابزار ساینده روی سطح آن باقی مانده باشد. پرداخت این سطوح معمولاً با کیفیت کم بوده و صرفاً هموار می‌شوند.

Snapped Edge

برای توضیحات بیشتر به واژه Guillotine مراجعه شود.

Soapstone

سنگ صابون یا استاتیت؛ سنگی که مقادیر زیادی تالک داشته و از ویژگی‌های آن داشتن سطح لغزنده است. از این سنگ به‌واسطه مقاومت در برابر اسیدها و نسوز بودن، برای مقاصدی چون میز کار آزمایشگاه‌ها و اماکنی که مستقیماً با آتش و حرارت زیاد سروکار دارند، استفاده می‌شود.

Soffit

سطح زیر طاق؛ سطح زیرین هر یک از عناصر پوششی معماری نظیر قوس، تیر، نعل درگاه یا مهتابی و امثال آن.

Soundness

سلامت، سالم بودن؛ اصطلاحی که برای توصیف ویژگی سنگ ازلحاظ عاری بودن از ترک، حفره، نقص و دیگر معایب پیش از هرگونه اصلاح و فرآوری آن، به کار می‌رود. این اصطلاح، یکی از ویژگی‌های سنگ است که در فراوری آن موردتوجه قرار می‌گیرد.

Spall

تراشه سنگ؛ یک قطعه یا برشی از سنگ که از توده اصلی جدا شده باشد. از اصطلاح Sprawl نیز مترادف با این لغت استفاده می‌شود.

Spandrel

اسپاندرل، پیشانی؛ 1) محدوده مثلثی شکل میان دو قوس یا بین قوس و دیوار. 2) در ساختمان‌های جدید و بلندمرتبه، این اصطلاح برای توصیف سطحی که در محدوده میان قسمت فوقانی پنجره و آستانه واقع شده است، به کار می‌رود. این قسمت را می‌توان با سنگ، فلز یا شیشه پوشاند.

Splay

افتادگی، سرسفتی؛ سطحی که زاویه آن نسبت به سطحی دیگر (نظیر پیشان پله) اریب باشد؛ برای مثال، چنین سطحی در پیشان غیر قائم پله‌ها به‌مراتب دیده می‌شود.

Split

شکافتن؛ تقسیم قطعات سنگ از طریق شکافتن آن.

Split-faced Stone

نمای شکافتی سنگ؛ سطح رویی سنگ‌هایی که از طریق شکافتن سنگ در راستای صفحه شکل‌گیری آن (لایه) ایجاد شده باشد.

Split-stone Finish

پرداخت شکافتی؛ در سنگ‌های ساختمانی، این اصطلاح برای سنگ‌هایی به کار می‌رود که سطح ناهموار آن در نتیجه شکافتن سنگ با استفاده از دستگاه مخصوص شکاف سنگ ایجاد شده باشد و پرداختی روی آن صورت نگرفته باشد. معمولاً اسلب ها به‌موازات بستر شکل‌گیری آن بریده می‌شوند که در نتیجه آن، سطح سنگ نقوش طبیعی لایه‌های سنگ را نشان می‌دهد؛ اما در برخی موارد، خطوط برش عمود بر این لایه‌ها بوده و در نتیجه سطوح سنگ‌ها به شکل لایه‌هایی چاک‌دار یا با خطوط موازی عمودی دیده می‌شود.

Spot or Spotting

ملات ریزی موضعی؛ ملاتی که به‌صورت موضعی پشت سنگ‌های نما ریخته می‌شود تا بدین طریق آن را به سطح زیرسازی متصل کند. معمولاً برای این کار از ملات گچ یا سیمان به همراه عناصر تقویت‌کننده نظیر مفتول مهاربندی استفاده می‌کنند.

Spreader Bar

تیر توزیع‌کننده بار؛ تیری با دو قلاب یا کابل در دو انتهای آن که نیروی متمرکز بر نقطه میانی آن را در طول بازوی تیر توزیع کرده و از این طریق، نیروی وزن وارده را از حالت نقطه‌ای به حالت گسترده بدل می‌سازد.

Stacked Bond

چیدمان بند روی بند؛ قطعات سنگ یا آجر که در ابعاد یکسان بریده می‌شوند و چیدمان آن‌ها به‌گونه‌ای است که بندهای قائم و افقی آن به‌صورت غیر منقطع در کل سطح نصب قطعات نما، اجرا می‌شود.

Sticking

وصله زدن؛ چسباندن؛ فرایند تعمیر شکستگی‌های سنگ با استفاده از میله، سیمان یا اپوکسی که ظاهر سنگ را شبیه به شکل اولیه آن می‌کند.

Stone

سنگ؛ ماده سخت شده طبیعی که متشکل از کانی‌های مختلف باشد. عبارتی کلی برای سنگ‌هایی که در ساخت‌وساز به اشکال مختلفی نظیر خرده‌سنگ یا سنگریزه و یا سنگ‌های برش خورده به‌عنوان سنگ ساختمانی، مورداستفاده قرار می‌گیرند. در حوزه تجارت سنگ، عمدتاً از واژه Stone استفاده می‌شود، درحالی‌که در علوم زمین‌شناسی استفاده از واژه Rock متداول‌تر است.

Stool

کف پنجره؛ آستانه داخلی پنجره

Stratification

چینه‌بندی سنگ، لایه‌بندی سنگ؛ در زمین‌شناسی به لایه مشخصی از پوسته زمین مانند لایه‌ای از سنگ‌های رسوبی که ضخامت آن میان چند سانتیمتر تا چند متر باشد چینه می‌گویند. به‌بیان‌دیگر، چینه عبارت است از لایه‌ای از سنگ که سراسر آن کمابیش یکسان و نسبت به لایه‌هایی بالایی و پائینی آن مشخص باشد. به دانش بررسی چینه‌ها، چینه‌شناسی گفته می‌شود.

String Course

قطار بندی، هره چینی؛ یک ردیف افقی از مصالح که معمولاً از لایه‌های مجاور خود باریک‌تر بوده و در سطح نمای خارجی از آن استفاده می‌شود. در برخی موارد، ازاین‌روش برای تزئینی عناصر ساختمانی نظیر ستون‌های تزئینی یا جرزها نیز استفاده می‌شود. این عنصر می‌تواند هم‌تراز با سایر قسمت‌های نما بوده یا اینکه نسبت به آن‌ها بیرون‌زدگی داشته باشد.

Stripping

لایه‌برداری، پاک‌سازی؛ حذف یک لایه از روی سنگ که مانع از تنفس مصالح شده است و می‌تواند باعث تورق سنگ شود. برخی از لایه‌های متداولی که در این روش حذف می‌شوند شامل سیلرهای آکریلیک، واکس‌های محافظ و دیگر پلی اورتان‌ها هستند.

Stylolite

استيلولايت؛ استيلولايت ها سطوح نامنظم و مضرسي هستند که در داخل سنگ‌های رسوبي، در اثر انحلال فشاري رسوبات تشکيل شده‌اند. ممکن است استيلولايت ها يکديگر را قطع نمايند؛ اين آثار بيشتر در سنگ‌های آهکي و دولوميتي ديده می‌شود و غالباً سطوح استيلولايتي بر سطح لایه‌بندی رسوبات منطبق است. به‌طورکلی امتداد محور استيلولايت ها در جهت بيشترين نيروي وارده بر آن است که بدین‌وسیله می‌توان جهت فشار وارده بر سنگ را تعيين کرد.

Support

پایه؛ هر نوع قطعه‌سنگی که به‌عنوان پایه یا صفحه، نیروی ثقلی وارده را مهار کند.