گردآوری و ترجمه: سعید محمودکلایه، محمد غلام‌نژاد، حمید محمودکلایه

Gabbro

گابرو؛ گابروها سنگ‌های آذرین درونی متوسط تا درشت‌دانه با ترکیب بازالتی هستند. ترکیب شیمیایی و مودال آن‌ها خیلی متغیر است و گاهی به پیروکسنیت ها و پریدوتیت‌ها تبدیل می‌شوند و گاهی به آنورتوزیت‌ها تغییر می‌یابند. سنگ‌های گابرو از نظر ترکیب شیمیایی، به بازالت شبیه هستند.

Gallet

خرده‌سنگ

Gang Saw

اره چند تیغه؛ یک ماشین برش که از چند تیغه موازی با هم که از حرکات رفت و برگشتی برای بریدن و تبدیل قطعات بزرگ سنگ به اسلب‌هایی با ضخامت معین استفاده می‌کند، تشکیل شده است. معمولاً این اره‌ها با استفاده از تیغه‌های فلزی که قابلیت خورندگی سنگ را دارند، نسبت به برش آن‌ها اقدام می‌کنند، اما در مواردی که قصد بریدن سنگ‌های نرم‌تری مانند مرمریت یا لایم‌استون باشد، تیغه‌های فولادی به تیغه‌های الماسه مسلح می‌شوند.

Gauge

هم‌اندازه کردن، تراشیدن، سابیدن؛ هرگونه فرایندی (به‌طور خاص سابیدن) که برای افزایش دقت و نزدیک شدن قطعات سنگ به ضخامت موردنظر، روی آن انجام شود. از این عمل برای نزدیک کردن ضخامت سنگ به حد مطلوب یا یکسان کردن ضخامت دو قطعه‌سنگ مجاور هم استفاده می‌شود.

Glass Seam

درز شیشه‌ای؛ نوعی شکاف طبیعی در سنگ‌های آهکی که توسط کلسیت شفاف پر شده باشد.

Gloss Meter

جلا سنج؛ ابزاری برای سنجیدن میزان جلا و بازتابندگی سطوح.

Gneiss

گنایس؛ یک سنگ بلورین متورق که از کانی‌های سیلیکاتی با دانه‌بندی قابل‌مشاهده و درهم‌تنیده ترکیب شده است. فولیاسیون (ورقه بندی) این سنگ‌ها به‌صورت لایه‌های متناوب، منظم یا نامنظم با ترکیب کانی‌شناختی متفاوت است. به‌طورکلی، مشخصه گنایس در قیاس با شیست به لایه‌های نسبتاً ضخیم آن بازمی‌گردد. بر اساس ترکیبات کانی‌شناسی، گنایس ها را می‌توان مشابه با سنگ‌های بلورین دیگر با دانه‌های مرئی و بافت درهم‌تنیده دانست و آن‌ها را به‌عنوان گرانیت تجاری معرفی کرد.

Grain

دانه، درزه فرعی؛ 1) دانه: جزء سازنده قابل‌تشخیص در زمینه سنگ که به‌تنهایی دارای هویت است؛ برای مثال، یک بلور کانی، یک ااولیت، یک‌تکه سنگ (در سنگ‌های رسوبی) یا یک جزء از سنگ‌های آواری. 2) درزه فرعی: جهتی در پیکره سنگی که سنگ در آن راستا با سهولت بیشتری شکسته، جدا یا بریده می‌شود. 3) لغت توصیفی کلی که برای تشریح ابعاد نسبی اجزای بلورین تشکیل‌دهنده سنگ استفاده می‌شود.

Granite (commercial definition)

گرانیت (تعریف تجاری)؛ سنگ آذرین با دانه‌های مشخص، معمولاً دارای رنگ صورتی تا خاکستری روشن یا تیره و عمدتاً متشکل از کوارتز و فلدسپات همراه با یک یا چند کانی تیره‌رنگ. بافت آن نوعاً همگن بوده اما ممکن است تا گنایسی یا پرفیری نیز باشد. بعضی از سنگ‌های آذرین باآنکه از منظر علم زمین‌شناسی در زمره گرانیت محسوب نمی‌شوند، اما ازلحاظ تجاری در این گروه قرار می‌گیرند.

Granite (scientific definition)

گرانیت (تعریف علمی)؛ سنگی با دانه‌های مشخص و بلورین با بافتی که دانه‌بندی آن می‌تواند یکسان یا غیر همگن باشد و به‌طورمعمول دارای یک ترکیب اصلی از دو نوع فلدسپار (آلکالی فلدسپار به‌علاوه پلاژیوکلاز سدیک) یا دو نوع آلکالی فلدسپار و کوارتز است. برخی از گرانیت‌ها فقط دارای یک نوع فلدسپار هستند. ممکن است 10 تا 60 درصد سازه‌های فلسیک را کوارتز تشکیل دهد، درحالی‌که آلکالی فلدسپار ها ممکن است 35 تا 100 درصد از مجموع فلدسپار ها را تشکیل دهند. فلدسپار ها ممکن است به‌صورت دانه‌های مجزا بوده یا ممکن است با یک مقیاس بزرگ تا بسیار ریز در یکدیگر تداخل کرده باشند. گرانیت‌ها علاوه بر کوارتز و فلدسپار ها حاوی کانی‌های دیگری نظیر میکاها یا هورنبلند یا هردو و به‌ندرت، پیروکسین هستند.

Granite

گرانیت؛ نوعی سنگ آذرین بلوری و بسیار سخت که به رنگ‌های صورتی تا خاکستری بوده و حاوی کوارتز، فلدسپار و مقدار کمی آهن منیزیم دار تیره‌رنگ، است. گنایس و گرانیت‌های سیاه از نظر ساختاری و بافت، مشابه با گرانیت هستند اما مواد متشکله آن‌ها با هم متفاوت است. تعریف تجاری و علمی گرانیت به‌تفصیل در استاندارد (ISIRI 8228) موسسه ملی استاندارد ایران آمده است.

Granular

دانه‌ای، دانه‌دانه؛ ترکیبی از ذرات قابل‌مشاهده با چشم غیرمسلح. در سنگ‌های رسوبی، اندازه اغلب ذرات، کمتر از 4 میلی‌متر است.

Greenstone

سنگ سبز؛ سنگ دگرگونی با ترکیب بازیک یا الترابازیک با دانه‌بندی خیلی ریز و با گستره رنگی سبز متوسط تا سبز متمایل به زرد و در برخی موارد به رنگ سیاه.

Grind

ساییدن؛ حذف بیرون‌زدگی‌های سطح سنگ به انواع روش‌های سایشی یا خورنده. ساییدن می‌تواند به‌عنوان بخشی از پرداخت، شکل دادن به لبه‌ها، تغییر ابعاد و اندازه به مقدار دلخواه و ایجاد سطح مستوی میان دو قطعه‌سنگ مجاور هم صورت پذیرد.

Grout

گروت، دوغاب، ملات رقیق، ملات ریزی؛ 1) ترکیبی از مواد چسباننده با آب که می‌تواند همراه با سنگ‌دانه بوده یا اینکه فاقد آن باشد و به شکل ماده‌ای غلیظ با خاصیت پلاستیسیه تهیه می‌شود که مواد آن یکدست بوده و از هم جدا نمی‌شوند؛ همچنین از این اصطلاح برای سایر ترکیباتی که این ویژگی را داشته باشند نیز استفاده می‌شود. 2) فرایند ریختن ملات در محل بند سنگ‌ها و تسطیح آن‌ها. 3) در صنعت استخراج: واژه‌ای است که به آن دسته از مواد استخراج‌شده نسبت داده می‌شود که به‌عنوان سنگ ساختمانی کاربرد ندارند و معمولاً در محل استخراج، به‌صورت کپه نگهداری می‌شوند.

Guillotine

گیوتین؛ دستگاهی که برای برش سنگ در ضخامت‌های دلخواه و به‌صورت اسلب، از تیغه و فشار هیدرولیک استفاده می‌کند. قطعات جداشده از دقت کمتری برخوردار بوده و سطح آن‌ها معمولاً خشن یا دارای شکاف‌های ریز بوده و ظاهری متفاوت با برش صورت گرفته توسط اره دارند.

Halite

سنگ نمک، هاليت؛ كاني تبخيري كه از كلريد سديم تشكيل شده است. هاليت،‌ ماهیت رسوبی داشته و ظاهر آن کاملاً مكعبي شکل است و اغلب به‌صورت مکعب‌هایی با سطوح خميده يافت می‌شود.

Hardness

سختي؛ در اصطلاحات فنی سنگ، مقصود از سختی مقاومت نسبي کانی‌ها در برابر خراشيدن و به‌طور خاص خراشیده شدن ناشی از تردد است. براي اندازه‌گیری سختي سنگ (درصورتی‌که از واحد كاني تشكيل شده باشد) می‌توان از جدول سختي موس استفاده كرد.

Head

سری، کله‌گی؛ سطح نمایان انتهای سنگ‌های کارشده در دیوار که معمولاً در کنج‌ها دیده می‌شوند و ضخامت آن‌ها با ضخامت استاندارد سنگ یکسان است.

Hearth

آتشدان؛ کف شومینه به همراه محدوده مجاور آن‌که با مصالح مقاوم در برابر آتش ساخته‌شده و تا فضای داخل اتاق امتداد یافته است. این اصطلاح برای کف‌سازی مقاوم در برابر آتش که در مجاور اجاق یا فضای پخت‌وپز صورت گرفته است نیز استفاده می‌شود.

Hearth Stone

سنگ آتشدان؛ چنانچه در فضای کف آتشدان از سنگ یک‌تکه و بزرگ استفاده شده یا اینکه از چند قطعه‌سنگ بزرگ برای کف اجاق استفاده شده باشد، به این قطعات سنگ آتشدان گفته می‌شود.

Honed

هوند (صاف‌شده)؛ سطحی مات تا نیمه مات و بسیار ظریف که میزان انعکاس نور آن خیلی کم بوده یا اینکه به‌هیچ‌وجه سطح آن درخشان نباشد. چنین سطحی با استفاده از فرسایش مکانیکی ایجاد می‌شود.

Hysteresis, thermal

پسماند حرارتی؛ بروز پدیده رسوب یا تغییر حجم ثابتی در سنگ‌ها پس از عادی شدن دما که معمولاً باعث خم شدن اسلب‌های نازک سنگ می‌شود. این مسئله بیشتر در مرمریت‌های دانه‌ریزی که به‌صورت اسلب نازک استفاده می‌شوند، مصداق دارد.

Igneous

آذرین؛ در زمین‌شناسی به سنگ‌های حاصل از سخت شدن مواد مذاب، سنگ‌های آذَرین می‌گویند. سنگ‌های آذرین به دو بخش سنگ‌های آذرین درونی و سنگ‌های آذرین بیرونی تقسیم می‌شوند. سنگ‌های آذرین بیرونی حاصل فرآیند آتشفشانی و بیرون ریختن مواد مذاب از دهانه آتش‌فشان است، اما سنگ‌های آذرین درونی حاصل فرآیند ماندن ماگما در آشیانه و سرد شدن آهسته آن است. از میان انواع سنگ‌های آذرین درونی، گرانیت و از سنگ‌های آذرین بیرونی، بازالت از همه معروف‌تر هستند.

ILIA

موسسه آمریکایی سنگ‌آهک ایندیانا؛ موسسه‌ای قدیمی که از سال 1928 پایه‌ریزی شده و تاکنون، اسناد زیادی را در خصوص مسائل مربوط به سنگ، استحصال، اجرا و جزئیات فنی آن منتشر ساخته است.

Impregnators

اشباع کننده، ماده تزریق؛ هر نوع ماده عایقی که به درون سنگ نفوذ کرده و در سطح زیرین سنگ جای می‌گیرد. این مواد می‌توانند مقاوم در برابر آب، روغن یا هردوی این‌ها باشند. از این مواد برای مقاوم ساختن سنگ در برابر لک‌شدگی استفاده می‌شود.

Incise

شیار انداختن، شکافتن؛ ایجاد شکاف یا شیار انداختن روی سطح سنگ و به سمت داخل، به‌گونه‌ای دهانه آن از انتها عریض‌تر بوده و مقطع آن به شکل حرف (V) درآید.

Inscription

کتیبه؛ حکاکی متن روی سطح سنگ.

Isolation joint

درز انفصال؛ درزی که باعث جدا شدن دال بتنی از عناصر دیگری نظیر ستون یا دیوار می‌شود.

Joint

درز، بند؛ فضای میان قطعات سنگ نصب شده یا میان سنگ ساختمانی و مصالح مجاور آن.

Jointing Scheme

الگوی بندکشی؛ الگویی بین‌المللی که از نحوه قرارگیری سنگ‌ها در کنار یکدیگر (ازلحاظ موقعیت و جهت) ایجاد شده و با طراحی حرفه‌ای، به آن جلوه‌ای زیبا می‌بخشد.