مقدّمه

اينجانبان، متخصصيني كه در نارا (ژاپن) گرد هم آمده ايم، مايليم از روحيه سخاوتمند و شهامت فكري مقامات ژاپني در برگزاري به موقع اين گردهمايي تقدير كنيم. گردهمايي كه در آن توانستيم نحوه تفكر مرسوم در زمينه حفاظت را به چالش بگذاريم، و راجع به روش ها و راه هاي گسترده كردن افق ديد خود بحث كنيم تا به اين ترتيب توجه بيشتر به گوناگوني فرهنگي و گوناگوني ميراث را در نحوه عمل حفاظت وارد كنيم.

همچنين مايليم بر ارزش چهارچوب ارايه شده براي بحث كه حاصل تمايل كميته ميراث جهاني به آزمودن اصالت – در بررسي  ارزش برجسته جهاني دارايي هاي فرهنگي پيشنهاد شده براي ثبت در فهرست ميراث جهاني – با رعايت كامل ارزش هاي اجتماعي و فرهنگي همه جوامع است تأكيد كنيم.

سند نارا در مورد اصالت با توجه به منشور 1964 ونيز ساخته و پرداخته شده است و براي پاسخگويي به حوزه گسترده شونده ملاحظات و منافع ميراث فرهنگي در جهان معاصر، آن منشور را بسط  مي دهد.

در جهاني كه به طور فزاينده در معرض فشارهاي جهاني سازي و همگون سازي است، و در جهاني كه جستجو براي هويت فرهنگي گاهي از طريق ملّي گرايي خشونت آميز و سركوب فرهنگ هاي اقليت دنبال مي شود، نقش اصلي موضوع اصالت در كار حفاظت، روشن كردن و وضوح بخشيدن به حافظه جمعي بشريت است.    

گوناگوني فرهنگي و گوناگوني ميراث

گوناگوني فرهنگ ها و ميراث در جهان ما، منبع غير قابل جايگزين غناي معنوي و فكري براي تمامي نوع بشر است. حمايت و تقويت گوناگوني فرهنگي و ميراث در جهان ما بايد به طور جدّي و به عنوان جنبه اي اساسي از پيشرفت بشري ترغيب شود.

گوناگوني ميراث فرهنگي در زمان و مكان به حيات خود ادامه مي دهد و احترام به ساير فرهنگ ها  وتمامي جنبه هاي نظام هاي اعتقادي آنها را طلب مي كند. در مواردي كه به نظر مي آيد ارزش هاي فرهنگي در تعارض هستند، احترام به گوناگوني فرهنگ ها، پذيرفتن مشروعيت ارزش هاي فرهنگي همه طرفين را طلب مي كند.

همگي فرهنگ ها و جوامع ريشه در صورت ها و شيوه هاي بازتاب هاي پديدار و ناپديداري دارند كه ميراث آنها را تشكيل مي دهد، و تمامي اينها بايد محترم شمرده شود.

بجا است كه بر يكي از اصول بنيادي يونسكو، به اين مضمون كه ميراث فرهنگي هر جامعه، ميراث فرهنگي همگاني محسوب مي شود، تأكيد كنيم. مسئوليت ميراث فرهنگي و مديريت آن، در وحله اول با جامعه فرهنگي است كه اين ميراث را به وجود آورده است، و پس از آن با كساني است كه به آن اهميت مي دهند. به هر حال، علاوه بر اين مسئوليت ها، پيوستن به منشورها و عهدنامه هاي بين المللي كه براي حفاظت از ميراث فرهنگي به وجود آمده اند نيز ملاحظه اصول و مسئوليت هاي ناشي از آنها را الزام آور مي كند. براي هر جامعه، موازنه بين نيازهاي خود با نيازها و مقتضيات ساير جوامع فرهنگي بسيار مطلوب است، مشروط به آنكه دستيابي به چنين موازنه اي، ارزش هاي فرهنگي بنيادي آنان را تضعيف نكند.  

ارزش ها و اصالت

حفاظت از ميراث فرهنگي در تمامي شكل ها و دوره هاي تاريخي آن، ريشه در ارزش هايي دارد كه به آن ميراث نسبت داده مي شود. توانايي ما براي فهم اين ارزش ها تا حدّي بستگي به اين موضوع دارد كه تا چه ميزان، منابع اطلاع راجع به ارزش ها را معتبر و صادق مي دانيم. آگاهي از و درك اين منابع اطلاعات، تا آنجا كه به خصوصيات اصلي و بعدي ميراث فرهنگي و معناي آنها مربوط مي شود، مبنايي ضروري براي سنجش تمامي وجوه اصالت است.

به نظر مي رسد اصالت، به صورتي كه در اينجا مطرح است و منشور ونيز آنرا تأئيد كرده است، عامل اصلي تعيين كننده در مورد ارزش ها است. فهم اصالت نقشي بنيادي در تمامي مطالعات علمي مربوط به ميراث فرهنگي، در طرح ريزي حفاظت و مرمّت، و همچنين در آئين نامه هاي ثبت آثار در عهدنامه ميراث جهاني و ساير فهرست هاي ميراث فرهنگي دارد.

تمام داوري ها راجع به ارزش هاي منتسب به دارايي هاي فرهنگي و همينطور اعتبار منابع اطلاعاتي مربوطه از يك فرهنگ به فرهنگ ديگر و حتي در دورن يك فرهنگ، متفاوت است. بنابر اين داوري راجع به ارزش ها و اصالت بر اساس معيارهاي ثابت، ممكن نيست. بر عكس، براي محترم شمردن همه فرهنگ ها ضرورت دارد كه دارايي هاي فرهنگي در زمينه هاي فرهنگي خود بررسي شوند و مورد قضاوت قرار گيرند.

بنابراين، بسيار اهميت و ضرورت دارد كه در درون هر فرهنگ، ماهيت خاصّ ارزش هاي ميراث و اعتبار و درستي منابع اطلاعاتي مربوطه شناخته شوند.

داوري راجع به اصالت، بسته به ماهيت ميراث فرهنگي، زمينه فرهنگي آن، و تكامل  آن در طول زمان، ممكن است متّصل به ارزش منابع بسيار متنوع اطلاعات باشد. وجوه مختلف اين منابع شامل فرم و طراحي، مواّد و مصالح، كاربرد و كاركرد، سنت ها و فنون، محل و جايگاه قرارگيري، و روح و احساس، و ساير عوامل دروني و بيروني مي باشند. بهره گيري از اين منابع اجازه مي دهد كه جزئيات ابعادِ خاصّ هنري، تاريخي، اجتماعي، و علمي ميراث فرهنگي بررسي شود.

پيوست 1

پيشنهادهاي مطرح شده از سوي اچ. ستول

احترام به گوناگوني فرهنگي و ميراث به تلاشي آگاهانه براي اجتناب از تحميل فرمول هاي ماشين وار يا آئين نامه هاي استاندارد شده در تعريف يا تعيين اصالت يادمان ها و محوطه هاي خاص نياز دارد.

تلاش براي تعيين اصالت به روشي كه گوناگوني فرهنگ ها و ميراث را محترم شمارد نيازمند رويكردهايي است كه فرهنگ ها را به ايجاد فرآيندهاي تحليلي و ابزار خاصّ ماهيت و نياز آنان تشويق مي كند. چنين رويكردهاي جنبه هاي مشترك بسياري دارند:

تلاش براي اطمينان از آنكه سنجش اصالت با همكاري هاي چند رشته اي و بهره گيري مناسب از تمامي تخصص و دانش موجود انجام مي پذيرد؛

تلاش براي اطمينان از آنكه ارزش هاي منتسب شده به راستي بازنمودِ يك فرهنگ و گوناگوني جاذبه هاي آن، خصوصاً يادمان ها و محوطه‌ها باشند؛

تلاش براي مستند سازي دقيق و واضح ماهيت خاصّ اصالت در يادمان ها و محوطه ها كه راهنمايي كاربردي براي درمان و نظارت بر ميراث در آينده محسوب مي شود؛

تلاش براي به هنگام كردن ارزيابي هاي اصالت در پرتو ارزش ها و اوضاع و احوال متغيّر.

خصوصاً مسئله اي كه بسيار اهميت دارد تلاش براي اطمينان از اين موضوع است كه ارزش هاي منتسب شده محترم شمرده مي شوند و اينكه در تعيين آنها سعي شود تا حدّ امكان اتفاق نظر بين رشته هاي مختلف و جامعه در مورد آن ارزش ها وجود داشته باشد.

همچنين رويكردها بايد به ايجاد و تسهيل همكاري بين المللي ما بين تمامي علاقمندان به حفظ ميراث فرهنگي بپردازند، تا به اين ترتيب موجب رشد احترام و درك جهاني بازتاب ها و ارزش هاي گوناگون هر فرهنگ شوند.

داوم و گسترش اين گفتگو به مناطق و فرهنگ هاي متنوع جهان، پيش شرط افزايش ارزش عملي تعيين اصالت در حفاظت از ميراث مشترك نوع بشر است.

افزايش آگاهي در بين عموم راجع به اين بعد بنيادي ميراث، ضرورتي حتمي در رسيدن به روش هاي واقعي و عملي براي حراست از بقاياي گذشته است. و اين به معناي توسعه فهم عميق تر ارزش هايي است كه خود دارايي هاي فرهنگي مي نمايانند، و به همين ترتيب محترم شمردن نقشي كه اينگونه يادمان ها و محوطه ها در جامعه معاصر بازي مي كنند.

پيوست 2

تعاريف

حفاظت :  تمامي تلاش هاي طراحي شده براي فهم ميراث فرهنگي، شناختن تاريخ و معناي آن، تضمين حراست از مواّد و مصالح آن و، در صورت لزوم، ارايه، مرمّت و بهبود آن. (ميراث فرهنگي شامل يادمان ها، مجموعه بناها و محوطه هايي است كه بر اساس تعريف مندرج در مادّه اول عهدنامه ميراث جهاني، از لحاظ فرهنگي ارزشمند هستند).

منابع اطلاعات : تمامي منابع مادّي، نوشتاري، شفاهي و تصويري كه شناخت ماهيّت، مشخصات، معني و تاريخ ميراث فرهنگي را ممكن مي‌سازند.

سند نارا راجع به اصالت از سوي 45 شركت كننده در كنفرانس نارا راجع به اصالت در ارتباط با عهدنامه ميراث جهاني، كه از تاريخ يكم تا ششم نوامبر 1994 در نارا، ژاپن به دعوت آژانس امور فرهنگي(دولت ژاپن) و حكومت نارا برگزار شد، تهيه شده است. آژانس مذكور، كنفرانس نارا را با همكاري يونسكو، ايكروم و ايكوموس سازماندهي كرد.

اين نسخه نهايي سند نارا توسط مخبرين كلّ كنفرانس نارا، آقاي ريموند لمر و آقاي هرب ستول تدوين شده است.